Αναμφίβολα, κύρια αποστολή κάθε νομαρχιακής δράσης πρέπει να είναι η καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Στον ευαίσθητο τομέα της υγείας, οι δράσεις αυτές βρίσκουν την ουσιαστικότερη έννοια τους, καθώς έχουν να κάνουν με το πολυτιμότερο ίσως αγαθό, την υγεία. Στη χώρα μας δυστυχώς, η διαμόρφωση πολιτικών υγείας παραμένει ακόμη σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωτική, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των αποφάσεων λαμβάνεται σε κεντρικό επίπεδο, δηλαδή από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Η διεθνής πραγματικότητα πρέπει να μας προσανατολίσει στην αποκέντρωση των λήψεων των αποφάσεων, με οδηγό κυρίως τις σκανδιναβικές χώρες, όπου η διαμόρφωση πολιτικών κύρια σε τοπικό επίπεδο, έχει εξαιρετικά πρακτικά αποτελέσματα. Ακόμη όμως και σε αυτό το στείρο από αρμοδιότητες περιβάλλον, η έλλογη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων μιας νομαρχιακής αρχής, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την υφιστάμενη κατάσταση.
Οι κύριοι παροχείς πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο νομό Τρικάλων είναι το Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο, τα Κέντρα Υγείας Καλαμπάκας, Πύλης και Φαρκαδόνας, καθώς και τα Περιφερειακά Ιατρεία (αγροτικά ιατρεία). Οι δράσεις της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, θα μπορούσαν να είναι στοχοκατευθυνόμενοι στους παρακάτω άξονες:
1. ΚΕΝΤΡΑ ΥΓΕΙΑΣ
Στην Ελλάδα η λειτουργία των κέντρων υγείας καθιερώθηκε με το Ν.1937/1983 και αποτελούν αποκεντρωμένες οργανικές μονάδες των κατά τόπους νοσοκομείων. Προβλέπεται να είναι στελεχωμένα με ιατρούς των βασικών ειδικοτήτων (παθολόγους, γενικούς ιατρούς, παιδίατρους, μικροβιολόγους, οδοντίατρους). Η πραγματικότητα όμως μας φέρνει αντιμέτωπους με σημαντικές ελλείψεις τόσο σε ιατρικό, όσο και σε νοσηλευτικό προσωπικό. Ρόλος της νομαρχιακής αρχής είναι η συνεχής συνεργασία με τη διοίκηση του νοσοκομείου και των κέντρων υγείας, με σκοπό τη γνώση κάθε φορά των προβλημάτων και των ανεπαρκειών, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε υλικοτεχνική υποδομή. Οι αποφάσεις για τη δημόσια υγεία είναι κυρίως πολιτικές και η στήριξη των μονάδων αυτών από το δεύτερο βαθμό της αυτοδιοίκησης εντελώς απαραίτητη. Άλλωστε, όπως η εμπειρία αποδεικνύει, η παρέμβαση ενός αιρετού οργάνου σε κεντρικότερα επίπεδα λήψης αποφάσεων είναι ταχύτερη και αποδοτικότ
ερη από αυτή μιας διοίκησης νοσοκομείου, που πιθανώς να αντιμετωπίζει και περισσότερες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.
2. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ
Στο νομό Τρικάλων υπάρχουν 34 περιφερειακά ιατρεία (αγροτικά ιατρεία). Ο ρόλος των αγροτικών ιατρών είναι κυρίως γραφειοκρατικός, αφού ασχολούνται κατά τη διάρκεια της εργασίας τους σχεδόν αποκλειστικά με συνταγογραφία. Βασική αιτία αυτού του φαινομένου είναι η παντελής έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής. Το 1995 έγινε από τις αρμόδιες υπηρεσίες της νομαρχίας σημαντική προσπάθεια για των εξοπλισμό των αγροτικών ιατρείων, πράγμα που είναι εντελώς απαραίτητο να γίνει και σήμερα. Οι δράσεις που προτείνονται είναι οι ακόλουθες:
· Επίσκεψη της διεύθυνσης υγείας σε όλα τα περιφερειακά ιατρεία του νομού.
· Καταγραφή των ανεπαρκειών τους σε συνεργασία με τους αγροτικούς ιατρούς και τους διευθυντές των κατά τόπους κέντρων υγείας.
· Βελτίωση των συνθηκών εργασίας, οποίες σε αρκετά από τα περιφερειακά ιατρεία είναι επιεικώς απαράδεκτες.
· Βελτίωση του εξοπλισμού των περιφερειακών ιατρείων, ώστε σε αυτά να υπάρχει τουλάχιστον σακχαρομετρητής, οξύμετρο, φιάλες οξυγόνου και στα περισσότερα από αυτά καρδιογράφος.
· Ανάληψη συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων από τη διεύθυνση υγείας της νομαρχίας, ώστε να γίνεται συνεχής έλεγχος και καταγραφή των υλικών, για την ορθότερη διαχείρισή τους.
· Καταγραφή του αριθμού των επισκέψεων των πολιτών σε κάθε περιφερειακό ιατρείο με εποπτεία της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, με σκοπό μια νέα κατανομή τους, σύμφωνη με τις πραγματικές, σύγχρονες ανάγκες.
Το κόστος των πιο πάνω δράσεων, σε σχέση με την σημαντική ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων στον πολίτη υπηρεσιών υγείας, εύκολα θεωρείται πως μπορεί να το αντέξει οποιαδήποτε νομαρχιακή αρχή.
3. ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΙΑΤΡΕΙΑ
Ένα από τα χαρακτηριστικά του νομού Τρικάλων είναι ο πανέμορφος και τουριστικά ελκυστικός ορεινός του όγκος. Εκτός αυτού, υπάρχουν περιοχές στις οποίες παρατηρείται σημαντικότατη αύξηση του πληθυσμού κατά τους θερινούς μήνες, καθώς συνταξιούχοι κυρίως και παιδιά παραθερίζουν στους τόπους καταγωγής τους. Αυτή η πραγματικότητα, προφανώς μεταβάλλει και την απαιτούμενη κάθε φορά παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Κάποιοι δήμοι και κοινότητες για να αντιμετωπίσουν αυτήν την ιδιαιτερότητα, προσλαμβάνουν για ένα δίμηνο ιατρό. Χρέος της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης είναι σε συνεργασία με τους ορεινούς δήμους να αναλάβει τον εξοπλισμό αυτών των ιατρείων, καθώς οι δήμοι στερούνται διεύθυνσης υγείας. Κάποιες προσπάθειες που έχουν αναληφθεί σε επίπεδο περιφέρειας φαίνονται να καθυστερούν σκοντάφτοντας σε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Η παρούσα πρόταση περιλαμβάνει ως πολυδύναμα ιατρεία αυτά των Γαρδικίου, Στουρναραίικων, Μεσοχώρας, Παναγίας, Ασπροκκλησιάς, Νεραϊδοχωρίου, Ελάτης, Ασπροποτάμου και Γερακαρίου. Η πρόσληψη του ιατρού κάθε φορά θα πρέπει να γίνεται με αξιοκρατικά κριτήρια, όπως βαθμός πτυχίου, εμπειρία, ύπαρξη τέκνων και εντοπιότητα. Η απρόσκοπτη λειτουργία κάποιων από των παραπάνω ιατρείων και τους υπόλοιπους μήνες θα γίνει ανάλογα με τις ανάγκες τις κάθε περιοχής.
Μια ολοκληρωμένη τοπική πολιτική υγείας από τον δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης, μπορεί να δώσει απλές, σύγχρονες και πρακτικές λύσεις, που όχι μόνο εμπεδώνουν στους πολίτες αίσθημα ασφάλειας, όχι μόνο αναβαθμίζουν το τοπικό τουριστικό προϊόν, αλλά δίνουν κύρος και προσθέτουν έξωθεν καλή μαρτυρία στο ίδιο το θεσμό, που τόσο τα έχει ανάγκη. Αρκεί να υπάρχει και η αρωγή της κεντρικής διοίκησης, που συχνά αγνοεί τοπικές και συνάμα ουσιαστικές ανάγκες.
