ΟΜΟΡΦΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Παρακολουθώντας κανείς την επικαιρότητα (κυρίως από τον γραπτό τύπο, όπου η καταγραφή της δεν έχει έντονα χαρακτηριστικά θεάματος) μπορεί να αλιεύσει ειδήσεις που αφορούν κοινωνικές συμπεριφορές και είναι αναπάντεχα αισιόδοξες. Αυτή τη στιγμή παγκόσμια, υπάρχουν εκατοντάδες μη κυβερνητικές εθελοντικές οργανώσεις που αγωνίζονται ενάντια στη φτώχια, στην πείνα, στην αρρώστια, στην περιθωριοποίηση, στον πόνο και στην κάθε είδους εκμετάλλευση. Τα συχνά θετικά αποτελέσματα της δράσης τους, μας δίνουν μια χειροπιαστή ελπίδα της αισθητικής και πνευματικής προόδου της ανθρωπότητας. Αντίθετα, υπάρχουν άλλες συμπεριφορές, που μας δίνουν την αίσθηση της επιστροφής στο μεσαίωνα. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η πρόσφατη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ευόσμου στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με την οποία αναστέλλεται η δημιουργία ξενώνα φιλοξενίας πρώην ασθενών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης.
Η είδηση είναι πράγματι σοκαριστική. Τα τελευταία χρόνια, στα πλαίσια μιας προσπάθειας ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, εφαρμόζεται το πρόγραμμα «ΨΥΧΑΡΓΩ» που έχει ως στόχο την κοινωνική επανένταξη πρώην ασθενών ψυχιατρικών κλινικών. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν πανελλαδικά 112 ξενώνες, οικοτροφεία και προστατευόμενα διαμερίσματα, όπου φιλοξενούνται περίπου 800 άτομα. Το «ΨΥΧΑΡΓΩ» είναι ένα φιλόδοξο μεν πρόγραμμα, που απαιτεί όμως τεράστια οικονομική ενίσχυση, τη συνδρομή και τη βοήθεια εθελοντών και η αποτελεσματικότητά του αμφισβητείται έντονα από πολλούς ψυχιάτρους.
Σκοπός μας βέβαια δεν είναι η ανάλυση του προγράμματος, αλλά η κριτική της αντίδρασης των κατοίκων του Δήμου Ευόσμου. Οι πολίτες αυτοί λοιπόν, μόλις άκουσαν για τη δημιουργία του ξενώνα αντέδρασαν έντονα, δυναμικά, πρωτόγονα και κυρίως φασιστικά. Χαρακτηριστικό είναι το πλάνο των ειδήσεων, όπου συμπολίτης τους λιντσάρεται και τελικά πετάγεται κλοτσηδόν έξω από τη συνεδρίαση, διότι είχε το θράσος (άκουσον) να ψελλίσει αντίθετη με αυτούς άποψη. Βρισκόμενοι σε ωκεανούς άγνοιας και πνιγμένοι από τις ενστικτώδεις μικροαστικές φοβίες τους, στερούν από υγιείς πλέον συνανθρώπους τους το δικαίωμα στην ελπίδα, το δικαίωμα στη ζωή. Ως δικαιολογία, αναφέρουν τη μόνιμη σε παρόμοιες περιπτώσεις επωδό, ότι ανησυχούν για τα παιδιά τους. Σε αυτό το σημείο συμφωνώ μαζί τους και τους συμπαρίσταμαι ολόψυχα: και εγώ ανησυχώ για όποιο παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που του διδάσκουν το μίσος, την απανθρωπιά, τη βία και το φασισμό.
Μια άλλη διάσταση της είδησης που προσωπικά με στενοχωρεί ιδιαίτερα είναι ότι ένα ακόμη τέτοιο γεγονός συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη. Στην πόλη αυτή, πολλοί από εμάς, ζήσαμε, σπουδάζοντας, τα πιο ωραία χρόνια της ζωής μας. Οι ατέλειωτες ομορφιές της, οι σπάνιες γεύσεις της, οι αμέτρητες μουσικές της σκηνές, τα ξακουστά καφέ της και κυρίως αυτό το ορμητικό ποτάμι των νέων ανθρώπων που την κατακλύζει καθημερινά, σε κάνουν γρήγορα να την αγαπήσεις. Τα τελευταία όμως χρόνια, η πόλη βρίσκεται σε πολιτιστική νηνεμία και σε βαθιά πολιτική παρακμή. Το ξεκίνημα αυτής της παρακμής εντοπίζεται στη αρχή της δεκαετίας του 90, όπου εμφανίστηκε το Μακεδονικό ζήτημα. Μεγάλο μέρος της ένοιωσε απειλούμενο, με αποτέλεσμα το ξύπνημα φόβων, εθνικισμών, εσωστρέφεια και συντηρητισμό. Περιστατικά όπως ο Ο.Κ.Α.Ν.Α. που δε βρίσκει στέγη, το κάψιμο βιβλίων, οι αντιδράσεις στο «ΨΥΧΑΡΓΩ», οι απίθανοι τύποι που εμφανίζονται στα κανάλια της και προσπαθούν να μας πείσουν ότι οι Έλληνες είναι εξωγήινοι, το βρίσιμο αλλοδαπών σημαιοφόρων και το σχεδόν 10% του Καρατζαφέρη, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Η πόλη που καμάρωνε τα άξια μουσικά της τέκνα, όπως ο Σαββόπουλος, ο Παπάζογλου, οι Τρύπες, ο Ζερβουδάκης, ο Μάλαμας, τα Ξύλινα Σπαθιά, η Κανά , η Καλημέρη, οι Άγαμοι Θύται, τώρα θαυμάζει τον τηλεοπτικό της νομάρχη να προσπαθεί να πετάξει το μεγαλύτερο χαρταετό των Βαλκανίων. Τελικά, ο αετός έπεσε στο κεφάλι του νομάρχη, όπως μάλλον θα πέσει, αν συνεχιστούν τέτοια φαινόμενα, το μέλλον στο κεφάλι της Θεσσαλονίκης. Και δε θα φταίει ούτε το αθηνοκεντρικό κράτος, ούτε βέβαια ο θρύλος και ο Πειραιάς.