Thursday, March 25, 2010

ΔΗΜΟΣ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ


Μία παλιά ταινία με τον James Bond (1967) είχε τον ευφάνταστο και εντυπωσιακό τίτλο «Ζεις μονάχα δυο φορές». Οι θιασώτες του ορθολογισμού γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό να ισχύσει. Θα μπορούσε όμως, με κάποια ευρύτερη προσέγγιση να ισχύσει μια παραλλαγή της πιο πάνω φράσης, π.χ. «Δολοφονείσαι μονάχα δυο φορές»; Η ορθολογιστική απάντηση είναι και πάλι όχι. Η Ελληνική πραγματικότητα όμως λέει μεγαλόφωνα ναι. Ο άνθρωπος που είχε στη χώρα μας την εμπειρία (έστω και με τεράστια χρονική απόσταση) δύο διαδοχικών δολοφονιών είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας. Η πρώτη έλαβε χώρα στο Ναύπλιο στις 27/9/1831 από δύο μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη, δείχνοντας από τότε το δρόμο για την κοτζαμπασίδικη αντίληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την ανύπαρκτη μεγαλοαστική της τάξη. Η δεύτερη ήταν ένα διαρκές έγκλημα και είχε να κάνει με τον τρόπο εφαρμογής του «Σχεδίου Καποδίστριας» τα τελευταία 12 χρόνια.
Η καθιέρωση των δύο βασικών αυτοδιοικητικών μεταρρυθμίσεων της δεκαετίας του 90, της Αιρετής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και της συνένωσης των Κοινοτήτων σε μεγαλύτερους Δήμους, αποτέλεσε αναμφίβολα απαραίτητη και ριζοσπαστική τομή. Ο ιστορικός, διοικητικός, πολιτικός και εν τέλει αποτελεσματικός κύκλος των μικρών κοινοτήτων είχε οριστικά κλείσει. Ποια είναι όμως τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν μετά από τη συσσωρευμένη πια εμπειρία της εφαρμογής του σχεδίου; Πέτυχε ή όχι μια για πολλά χρόνια αναμενόμενη και απαραίτητη μεταρρύθμιση;
Το σαφές και αναμφισβήτητο συμπέρασμα είναι ότι πρόσφερε πολύ λιγότερα από το αναμενόμενο. Οι λόγοι που συνέτειναν σε αυτό το αποτέλεσμα είναι πιθανώς οι ακόλουθοι:
Η εν λόγω μεταρρύθμιση ξεκίνησε «κολοβά». Σε πολλές περιπτώσεις οι δήμοι που δημιουργήθηκαν δε στηρίζονταν σε μια διοικητικού τύπου πρακτική αλλά στα κατά τόπους πολιτικά μικροσυμφέροντα των κομματαρχών. Έτσι, αντί να προκύψουν δήμοι με δυναμική και προοπτική, εμφανίστηκαν μορφώματα χωρίς ακόμη και την απαραίτητη συνεκτική γεωγραφική λογική. Περιοχές με διαφορετική αναπτυξιακή στόχευση ενώθηκαν κάτω από ένα καινούργιο διοικητικό μοντέλο που οι σκοποί του ήταν εξ’αρχής διαφορετικοί.
Οι αρμοδιότητες κυρίως των νομαρχιών ήταν σημαντικά περιορισμένες. Έτσι, για ζητήματα που αφορούν άμεσα στις τοπικές κοινωνίες, οι αποφάσεις έπρεπε να είναι κεντρικές, με ότι αυτό σημαίνει σε επίπεδο γραφειοκρατίας και χρονικών καθυστερήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε ότι πρότασή μου στο Νομαρχιακό Συμβούλιο για υποστήριξη των Περιφερειακών Ιατρείων του νομού με στοιχειώδη υλικοτεχνική υποδομή από τη Νομαρχία, απορρίφθηκε στη γραφειοκρατική λογική της μη αρμοδιότητας.
Αυτή τη στιγμή είναι στα σκαριά η νέα διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας με το όνομα «Καλλικράτης». Για να πετύχει εκτός από τα αυτονόητα, δηλαδή την αύξηση των αρμοδιοτήτων και την παροχή των κατάλληλων πόρων, ικανή και αναγκαία συνθήκη είναι η ριζική αλλαγή νοοτροπίας στην αντίληψη των αυτοδιοικητικών πραγμάτων. Το μοντέλο του Νομάρχη, που δρούσε πολιτικά σαν κοινοτάρχης της δεκαετίας του 70 απέτυχε παταγωδώς, με αποτέλεσμα η Αιρετή Περιφέρεια να καταστεί αδήριτη ανάγκη, χωρίς μάλιστα αντιδράσεις από τους ίδιους τους Νομάρχες! Η συνένωση των δήμων σε νέους, μεγαλύτερους και παραγωγικότερους είναι κρίσιμο να γίνει σε κεντρικό επίπεδο, χωρίς αναχρονιστικές τοπικιστικές παρεμβάσεις των κατά τόπους Δημάρχων και Βουλευτών. Κατά τη γνώμη μου, κάθε αύξηση του αριθμού των δήμων στο νομό Τρικάλων πάνω από 4, οδηγεί σε ευτελισμό του θεσμού. Μια μεταρρύθμιση δεν έχει κανένα νόημα, καμία αξία, καμία προοπτική αν το βλέμμα της δεν είναι όχι απλώς στο εγγύς αλλά στο απώτερο μέλλον. Θα πρόκειται πράγματι για αυτοδιοικητική τραγωδία αν σε λίγα χρόνια αρχίσουμε να ξαναμιλάμε για νέες αποτυχίες και κατ’επέκταση για νέους σχεδιασμούς.
Υπάρχει ένα ανέκδοτο που κυκλοφορεί τελευταία (σε διάφορες παραλλαγές) με αφορμή την επαναφορά του ονόματος του Καλλικράτη στο προσκήνιο. Ο δάσκαλος ρωτά το μαθητή ποιος έχτισε τον Παρθενώνα και αυτός, αντί του σωστού «ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης» απαντά «αυτό το κτήνος ο Καλλικράτης». Αν οι πρακτικές μας συνεχίσουν να είναι οι ίδιες και αντί για μεταρρύθμιση προχωρήσουμε σε αυτοδιοικητικά μερεμέτια, τότε ο Καλλικράτης πράγματι θα γίνει κτήνος. Ποιος θα ήθελε άλλωστε να έχει την τύχη του Καποδίστρια…
* Ο Φόβος και ο Δείμος είναι δορυφόροι του Άρη (στον τίτλο ο Δείμος έγινε Δήμος για να έχει σχέση με το θέμα). Αν ο «Καλλικράτης» πάντως αποτύχει, το μόνο σίγουρο είναι ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα παραμείνει εσαεί δορυφόρος του κεντρικού πολιτικού συστήματος.

Thursday, March 18, 2010

ΗΧΟΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟ


Για το Σαββόπουλο μπορεί κανείς να πει πολλά. Από τη μια δε γίνεται να μην παραδεχθείς ότι ήταν από μόνος του μια επανάσταση στην Ελληνική μουσική. Από την άλλη, όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει με έκπληξη τις συνεχείς φιλοσοφικές και ιδεολογικές παλινδρομήσεις του από την προοδευτικότητα στο νεοχριστιανισμό και στην πατριδολαγνεία.
Παρόλα αυτά, είναι ο μόνος καλλιτέχνης που συνειδητοποίησε ότι η πολιτιστική θέση της Ελλάδας δεν γίνεται να μην ταυτίζεται με τη γεωγραφικό της στίγμα, τα Βαλκάνια. Η αέναη τάση μας να προσπαθούμε να ισορροπήσουμε μεταξύ ανατολής και δύσης, μας κάνει να σηκώνουμε σπάνια το βλέμμα μας προς τα πάνω : στο γειτονικό βορρά μας. Είναι και αυτός, εκτός των άλλων ένας πολιτικο-πολιτιστικός στρουθοκαμηλισμός. Ο Διονύσης με το Μπάλλο και τη Μαύρη Θάλασσα του πριν από 35 περίπου χρόνια, έδωσε στη μουσική μας τη βαλκανική της διάσταση. Ο Αίμος δεν είναι τόσο μακριά όσο νομίζουμε...
Αφιερωμένα.
http://www.youtube.com/watch?v=Tb3RmK4PNPs&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=3NWGjSp74HQ&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=moOa74adzNs
http://www.youtube.com/watch?v=3YuG5wqhNt0&feature=related

Monday, March 15, 2010

ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ...



Στο ποδόσφαιρο, όταν μια ομάδα δεν έχει για καιρό καλή απόδοση, οι παίχτες της προσπαθούν να παίξουν όπως λένε «με ψυχή». Αυτό μπορεί όντως να φέρει κάποια προσωρινά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, τον Ολυμπιακό φέτος για να τον δεις πρέπει να έχεις πιει τουλάχιστον 2 ποτήρια ουίσκι (αυτά για μένα που δεν πίνω, οι περισσότεροι φίλοι μου χρειάζονται πάνω από μισό μπουκάλι). Έτσι, μπορεί με ηρωισμούς να έφτασε έως τους 16 του Champions League, αλλά σε βάθος χρόνου το Πρωτάθλημα το έχασε πανηγυρικά.

Η λέξη ψυχή εσχάτως «φοριέται» αρκετά στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Αρκετά στελέχη, που για λόγους που οι ίδιοι γνωρίζουν, ανήγαγαν τον εαυτό τους ως αποκλειστικούς εκφραστές της ψυχής του ΠΑΣΟΚ. Με την ανακοίνωση των αναντίρρητα σκληρών και εν πολλοίς άδικων οικονομικών μέτρων, αρκετοί διαφώνησαν με μοναδικό όμως επιχείρημα ότι αυτά είναι μακριά από την «ψυχή» του ΠΑΣΟΚ. Σοβαρή εναλλακτική πρόταση δε διατυπώθηκε, παρά μερικές βαρύγδουπες κραυγές κατά του «κεφαλαίου» και των τραπεζών.

Από τη μια πλευρά, σε συνθήκες όχι μόνο έλλειψης αλλά και δικαιολογημένης απαξίωσης του συνόλου της αντιπολίτευσης, η λεγόμενη εσωτερική αντιπολίτευση είναι χρήσιμη και αναγκαία. Από την άλλη όμως, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να δούμε ποιοι είναι οι εκφραστές αυτής της αντίδρασης. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων πρόκειται για στελέχη του λεγόμενου «βαθέως ΠΑΣΟΚ» που στο διάβα των τελευταίων 20 ετών καμιά μεταρρύθμιση δε δέχτηκαν, κανένα αβγό δεν έσπασαν, παρά μόνο συνέτειναν στη συνέχιση του λεγόμενου κομματικού κράτους. Με τη στάση αυτή, σε πρακτικό εκλογικό επίπεδο, αποτελούν ασφαλή «ψηφοδιωκτικό» παράγοντα, ιδίως για ανθρώπους της παραγωγής και της καλώς εννοούμενης αγοράς. Η κατάθεση της ψυχής και στην πολιτική, είναι απαραίτητη καθώς κρύβει αυθορμητισμό, αγωνία και ενασχόληση χωρίς δεύτερες σκέψεις. Πόσα όμως από τα μεγαλοστελέχη που την επικαλέστηκαν εσχάτως πληρούν τις πιο πάνω προϋποθέσεις; Και πόσοι πρότειναν μια εναλλακτική λύση χωρίς να κρύβονται πίσω από βαριά ιδεολογικά φορτία όπως είναι ο σοσιαλισμός;

Η επιβολή των πρόσφατων μέτρων ασφαλώς δε χαροποίησε κανέναν. Αποτελεί όμως κοινό τόπο η αντίληψη, ότι ήταν δυστυχώς απαραίτητα και ότι κανείς Πρωθυπουργός δε θα έπαιζε κορώνα-γράμματα το πολιτικό του μέλλον αν η αναγκαιότητα αυτή δε θα ήταν τόσο κρίσιμη. Για να αποδώσουν όμως σταθερά και μακροπρόθεσμα, είναι απαραίτητο να συνοδευτούν από δίκαιο σύστημα φορολόγησης, απόλυτη κατάργηση των προσλήψεων εκτός ΑΣΕΠ, αυστηρό έλεγχο της σπατάλης (ιδίως στο χώρο της υγείας), από την εφαρμογή των νέων τεχνολογικών δεδομένων (ιδίως της πληροφορικής , που τα κόστη δεν είναι ιδιαίτερα υψηλά) στην εξυπηρέτηση των χρηστών των δημόσιων υπηρεσιών και από εμπέδωση στους πολίτες αισθήματος κοινωνικής δικαιοσύνης. Για να γίνουν πράξη όλα αυτά, χρειάζεται και ψυχή αλλά και αυστηρά στοχευμένες τολμηρές πολιτικές. Μόνο με το πρώτο, δεν ξέρω τι μπορεί να κερδίσουμε αρχικά, αλλά στο τέλος είναι σίγουρα ότι θα χορτάσουμε αυτογκόλ…